Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2015

Παναγιά Χελιδονού

Η Παναγία η Χελιδονού με το μικρό της σπήλαιο, βρίσκεται πάνω στην πλαγιά απ' όπου κατέβαινε παλιά το γεμάτο πεύκα και πλατάνια ρέμα της Χελιδονούς, στο δρόμο που οδηγεί από το Μενίδι στην Κηφισιά.











Το σπήλαιο είναι συνδεδεμένο με τη λατρεία των Νυμφών τα αρχαία χρόνια. Το πυκνό φύλλωμα των φυτών και των δέντρων, τα άφθονα νερά που έτρεχαν μέσα και γύρω από το σπήλαιο, δημιουργούσαν ιδανικό χώρο για τη λατρεία των Νυμφών.
Άλλωστε πολύ κοντά στην Κηφισιά υπήρχε το Νυμφαίο, σπήλαιο λατρείας των Νυμφών, όπου τελούνταν τελετές, τα Νυμφαία. Αργότερα στον ίδιο χώρο πρέπει να λατρεύτηκε και ο θεός Πάνας, ο οποίος χάρισε τα σπήλαια στη θεά Άρτεμη. Πράγματι λίγο αργότερα εμφανίζεται στο Αμαρούσιο η λατρεία της Άρτεμης, η οποία λεγόταν Αμαρουσία γιατί προερχόταν από την Αμάρυνθο της Ευβοίας.
Με την εμφάνιση της νέας θρησκείας υπήρξαν αλλαγές. Ο Χριστιανισμός γκρέμισε τα ιερά και στοίχειωσε τους τόπους λατρείας των ειδωλολατρών. Οι αρχαίοι θεοί έγιναν ξωτικά.
Χαρακτηριστική είναι η λαϊκή δοξασία των κατοίκων του Μενιδίου.
Από παλιά πίστευαν ότι στο ρέμα της Χελιδονούς υπήρχαν νεράιδες και δράκοι. Αναφέρεται μάλιστα ότι κάποιος μοναχός που διέμενε σε μια καλύβα στον Κηφισό, κυνήγησε με ξόρκια τις νεράιδες. Τις έκλεισε σε μια σπηλιά και ο Σταυρωμένος του ιερού φόβιζε τις νεράιδες που κινδύνευαν να πεθάνουν από πείνα και δίψα. Μια γυναίκα μαυροφορεμένη τις έκλεισε μέσα στο πέπλο της και όταν το άνοιξε πλήθος χελιδόνια πέταξαν στον ουρανό. Έτσι δικαιολογείται πιθανόν η ονομασία, Παναγία η Χελιδονού.

Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2015

Το Μετόχι της Αγίας Φιλοθέης









Το Μετόχι Καλογρέζας είναι Μονή που ίδρυσε η Αγία Φιλοθέη των Αθηνών (1522-1589 μ.Χ.). 
Είναι το μοναδικό Βυζαντινό μοναστικό κτηριακό σύνολο που σώζεται στην περιοχή των Αθηνών.
Το μοναστήρι «Μετόχι Καλογρέζας» δεν σώζεται ανέπαφο. Σώζεται όμως η εκκλησία του, ή το «Καθολικό», όπως ονομάζεται η εκκλησία σε κάθε μοναστήρι. Επίσης σώζεται μέρος του περιτοιχίσματος, η Αυλόθυρα του Περιτοιχίσματος και μερικά κελιά. Όλα είναι υπό κατάρρευση.
Περιγραφή της Μονής «Μετόχι Καλογρέζας»: «Είναι Μετόχιον, περιτοιχισμένον. Τετραγωνικώς γειτνιάζεται εκ της ιδίας Μονής. Εντός του Μετοχίου καλογρέζας Εις Ναός με δώσεκα κελλία. Ποσά κατά στρέμματα 2. Τα τρία κελλία θολωτά, τα δε τέσσερα σκεπασμένα εις κακήν κατάστασιν.» (από την απογραφή του 1837 της Βασιλικής Διοικήσεως του Όθωνα)

O Κιουταχής στην επιδρομή που έκανε το 1826 στην Αττική (πολιορκία Αθηνών) κατέστρεψε ένα κομμάτι της μονής «Μετόχι Καλογρέζας».
Ο επισκέπτης μπορεί να εισέλθει στο χώρο της μονής, που δεν είναι περιφραγμένος. Ο χώρος στον περίβολο της μικρής εκκλησίας παρουσιάζει μια απόλυτα γαλήνια όψη, σε αντίθεση με το γύρω αστικό περιβάλλον.
Από το «Μετόχι Καλογρέζας» ξεκινά υπόγεια σήραγγα διαφυγής (δίοδος) που καταλήγει στο διπλανό Δήμο «Φιλοθέης - Ψυχικού». Καταλήγει στη σημερινή «Κρύπτη Φιλοθέης» όπου αναγέρθηκε τον 20ό αιώνα Ναός στο όνομα της Αγίας.
Σε μια επιφανειακή πρόχειρη εκσκαφή μέσα στο μοναστήρι «Μετόχι Καλογρέζας» βρέθηκε ένα γλυπτό επίκρανο από λευκό μάρμαρο, μεταβυζαντινών χρόνων. Αυτό καταγράφηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και παραδόθηκε στο Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Αμαρουσίου, όπου μπορεί να το δει ο επισκέπτης.
Από το επίκρανο αυτό μπορεί να εξαχθούν συμπεράσματα για την ομορφιά που είχαν τα διάφορα κτίσματα μέσα στο μοναστήρι στην ακμή του. (16ος αιώνας).
Αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι το μοναστήρι «Μετόχι Καλογρέζας», το μοναδικό Βυζαντινό μοναστικό κτηριακό σύνολο που σώζεται στην περιοχή των Αθηνών, είναι ένα από τα μεγαλύτερα Ιστορικά, Θρησκευτικά και Πολιτιστικά Μνημεία της Αθήνας.

Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2015

Ναός του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες Φιγαλείας

Ο Ναός του Επικουρίου Απόλλωνα ανήκει στους σημαντικότερους ναούς της Πελοποννήσου. Κτίσθηκε στην περίοδο από το 420-400 π.Χ , σε υψόμερο 1131 μέτρων, κατά πάσα πιθανότητα από τον διάσημο Ικτίνο.



Ο αρχιτέκτονας έπρεπε να λύσει τα προβλήματα της ενσωμάτωσης αρχιτεκτονικών στοιχείων ενός προηγούμενου Αρχαϊκού ναού κτισμένου στο ίδιο σημείο παράλληλα με την εισαγωγή των νέων τεχνοτροπιών της Κλασικής ναοδομίας. Ίσως γι' αυτό ο ναός να είναι προσανατολισμένος από Βορρά προς Νότο, τη στιγμή που σχεδόν παντού αλλού οι ναοί είχαν ανατολικό-δυτικό προσανατολισμό, αφού οι Αρκάδες συσχέτιζαν τον Απόλλωνα με τις Υπερβόρειες χώρες. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι ο ναός ήταν από τους ωραιότερους και πλέον αρμονικά κτισμένους ναούς της Πελοποννήσου, παρότι δεν ήταν από μάρμαρο, παρά από ασβεστολιθικά πετρώματα της περιοχής.

Οι αρχαίοι ναοί κτίζονταν σε τρεις διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, τον Δωρικό, τον Ιωνικό και τον Κορινθιακό. Οι κίονες του Δωρικού ρυθμού δεν είχαν  στυλοβάτη, δηλαδή βάση να τους χωρίζει από τη βάση του ναού. Το σώμα τους είναι διακοσμημένο με 20 αμφίκοιλες κατακόρυφες αύλακες, το κιονόκρανο είναι λιτό και η ζωφόρος με τρίγλυφα και μετώπες. Οι Ιωνικοί κίονες έχουν βάση από στρογγυλούς, μαρμάρινους δίσκους και το κιονόκρανό τους φέρει τις χαρακτηριστικούς ελικώσεις (κοχλίες) που το στολίζουν, σε δύο όψεις, σκαλισμένες στον "εχίνο" του κίονα, είτε αντικρυστά σε ένα επίπεδο ανά δύο, είτε σε γωνία. Οι κίονες Κορινθιακού ρυθμού είχαν σώμα πιο αδύνατο, διακοσμημένο με αύλακες, και κιονόκρανο με πλούσια διακόσμηση από φύλλα ακάνθου και έλικες, εξέλιξη των ελίκων του Ιωνικού ρυθμού.

Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνα είναι ο μόνος αρχαιοελληνικός ναός που συνδυάζει τη χρήση και των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών. Ο ίδιος ο ναός είναι ρυθμού Δωρικού, περίπτερος, με πρόναο, οπισθόδομο, σηκό και άδυτο. Διαθέτει 6 κίονες σε κάθε στενή πλευρά και 15 στις μακρές πλευρές, κάτι ασυνήθιστο, αφού η σχέση συνήθως ήταν οι κίονες της μακράς πλευράς να είναι όσοι οι κίονες της στενής σύν ένας. Ο ναός έχει συληθεί από Ευρωπαίους που αφαίρεσαν από εδώ κομμάτια της ζωφόρου και των μετοπών του ναού με παραστάσεις από τις μάχες των Αμαζόνων και των Κενταύρων με τους Λαπίθες. Ο ναός είπαμε πως είναι ρυθμού Δωρικού, ο σηκός, όμως, παρουσίαζε την πρωτοποριακή χρήση πέντε ζευγών Ιωνικών ημικιόνων για την στήριξη της στέγης του ναού. Ανάμεσα στο ζεύγος των κιόνων προς νότο, υπήρχε ένας κίονας κορινθιακού ρυθμού, που, είτε συμβόλιζε ανεικονικά τον θεό, είτε, όπως στην φωτογραφία που παραθέτουμε, σηματοδοτούσε αισθητικά τον χώρο στο οποίο θα υπήρχε το άγαλμα του θεού. Το κιονόκρανο του Κορινθιακού κίονα, αν και καταγράφεται στα σχεδιάσματα των πρώτων σύγχρονων ταξιδευτών, είναι σήμερα κατεστραμμένο, και μόνο θραύσματά του υπάρχουν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. 




Η μεγάλη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή, σε συνδυασμό με την αστάθεια του υπεδάφους και τις ιδιαίτερα κακές κλιματικές συνθήκες λόγω του υψομέτρου, έχουν επιφέρει μεγάλες ζημιές στο μνημείο. Οι ευρωπαίοι μιμητές του λόρδου Έλγιν, με την αφαίρεση των αρχιτεκτονικών μελών του μνημείου, συνέβαλαν και αυτοί στην καταστροφή.

Μεταμόρφωσης του Σωτήρος









Το εξωκκλήσι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος βρίσκεται στα δυτικά του ποταμού Κηφισού, στην περιοχή Χαμόμηλο των Αχαρνών. Από εκεί περνούσε ο αρχαίος δρόμος που ακολουθώντας πορεία από Αθήνα προς Δεκέλεια, κατευθυνόταν προς την "Ωρωπίαν γην" και τη Βοιωτία. Στη θέση αυτή υπήρχε παλαιό μικρό μοναστήρι, από το οποίο σώζεται ο σημερινός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.

Χιόνι



Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2015

Το Μνημείο του Λυσικράτη


Το Μνημείο του Λυσικράτη, γνωστό και ως Φανάρι του Διογένους, Αθήνα, 1928. Φωτογραφία: Gabriel Welter/German Archaeological Institute.

Αρχαιολογικές ανασκαφές σε εξέλιξη.
Έτσι αποκαλύφθηκαν κάποια ερείπια της μονής των Καπουκίνων. Ο χώρος επιχωματώθηκε πριν 10 χρόνια περίπου και τίποτε δεν θυμίζει τίποτε. Επίσης μεγάλο ενδιαφέρον υπήρχε στις αρχές του αιώνα εκείνου, για την ανεύρεση της αρχαίας οδού Τριπόδων, που τοξοειδώς περνούσε από την περιοχή οδεύοντας προς τη ρίζα του λόφου. Η αρχαία αυτή οδός ήταν γεμάτη με χορηγικά κ.α. μνημεία. Ένα από αυτά υπήρχε μεταξύ του μνημείου Λυσικράτους και της κατοικίας ακριβώς πίσω του ,στη φωτογραφία. Σώζονται τα θεμέλια του, σήμερα. Ο κύριος της φωτογραφίας, πιθανό να είναι ο υπεύθυνος αρχαιολόγος της ανασκαφής.

Κυψέλη



ΚΑΡΕΚΛΑ


ΠΟΡΤΕΣ






Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015


Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2015

misafir 02


το δεύτερο τεύχος εδώ

Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2015