Στις Αχαρνές βρίσκεται ο επιβλητικότερος
και ο καλύτερα διατηρημένος μυκηναϊκός θολωτός τάφος της Αττικής. Ο
Θολωτός Τάφος των Αχαρνών ανακαλύφθηκε στα 1879 από Γερμανούς
αρχαιολόγους, στην πλαγιά τεχνητού λόφου. Ο τάφος χρονολογείται στην ΥΕ
III εποχή (14ος -13ος αι. π.Χ). Αποτελείται από το δρόμο, δηλαδή το
διάδρομο που οδηγούσε στον τάφο, το στόμιο και το θάλαμο. Είναι
υπόγειος, κτισμένος µε σχετικά μικρές πέτρες ακανόνιστου σχήµατος. Το
σχήµα του θαλάμου είναι κωνικό µε κυρτά τοιχώματα και θυμίζει τεράστια
κυψέλη. Η διάμετρος της θόλου είναι 8,35 µ. και το ύψος της 8,74µ. Το
βάθος του στοµίου είναι 3,35 µ. και το πλάτος του 1,55 µ. Το υπέρθυρο
είναι από ογκώδη επιµήκη λίθο. Πάνω από το υπέρθυρο σε αντίθεση µε
άλλους θολωτούς, όπου υπάρχει το ανακουφιστικό τρίγωνο (ένα κενό δηλ.
τριγωνικό τµήµα), χρησιμοποιήθηκαν τέσσερις µικρότεροι, αδούλευτοι
ογκόλιθοι, παράλληλοι µεταξύ τους και µε µικρά κενά ενδιάµεσα. Ο δρόμος
έχει μήκος 27 μ. και πλάτος 3 μ. και τα τοιχώµατά του είναι κτισµένα µε
αργές (ακατέργαστες) πέτρες. Εξωτερικά η θόλος καλύπτεται µε χώμα ώστε
να σχηματιστεί ένα είδος τύμβου.
Πρόκειται για τον τάφο σημαντικού προσώπου της περιοχής, όπως πιστοποιούν το είδος του τάφου και τα πολυάριθμα κοσµήµατα άριστης καλλιτεχνικής ποιότητας. Ιδιαίτερα πλούσιος ο τάφος περιείχε πήλινα και λίθινα αγγεία, χάλκινα όπλα, ελεφάντινα αντικείμενα, σφραγιδόλιθους, κοσµήµατα από χρυσό, άργυρο, χαλκό, υαλόµαζα και φαγεντιανή. Τα µοτίβα των κοσµηµάτων και των αγγείων είναι γνωστά µυκηναϊκά-µινωϊκά σχέδια. Από τα πιο σημαντικά ευρήματα είναι μια ελεφάντινη λύρα µε ανάγλυφες σφίγγες στη βάση της, που βρέθηκε σπασµένη στον ταφικό θάλαµο. Η λύρα αυτή, από τις πρωιµότερες του είδους, είχε πιθανότατα εφτά ή οχτώ χορδές και αποτελεί σπάνιο εύρημα για τη γνώση της μουσικής στην αρχαιότητα. 'Αλλο αξιόλογο εύρημα είναι μια ελεφάντινη κυλινδρική πυξίδα µε πώμα. Η πυξίδα είναι διακοσµηµένη µε ανάγλυφα κριάρια σε δύο ζώνες, ενώ το πώμα µε τέσσερα κριάρια σε ακτινωτή διάταξη. Τα ευρήματα δείχνουν την οικονομική ευρωστία των κατόχων του τάφου, το επίπεδο πολιτισμού και την υψηλή κοινωνική τους θέση. Στην επίχωση του δρόμου του τάφου, μπροστά από την είσοδο, βρέθηκαν ευρήματα που μαρτυρούν λατρεία αφηρωισµένων νεκρών έως την Κλασική Εποχή (5ος αι. π.Χ.). Κατά την Κλασική Εποχή σταµατά απότοµα η χρήση του χώρου, πιθανότατα εξαιτίας του Πελοποννησιακού πολέμου. Τα ευρήματα του θολωτού τάφου βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Πρόκειται για τον τάφο σημαντικού προσώπου της περιοχής, όπως πιστοποιούν το είδος του τάφου και τα πολυάριθμα κοσµήµατα άριστης καλλιτεχνικής ποιότητας. Ιδιαίτερα πλούσιος ο τάφος περιείχε πήλινα και λίθινα αγγεία, χάλκινα όπλα, ελεφάντινα αντικείμενα, σφραγιδόλιθους, κοσµήµατα από χρυσό, άργυρο, χαλκό, υαλόµαζα και φαγεντιανή. Τα µοτίβα των κοσµηµάτων και των αγγείων είναι γνωστά µυκηναϊκά-µινωϊκά σχέδια. Από τα πιο σημαντικά ευρήματα είναι μια ελεφάντινη λύρα µε ανάγλυφες σφίγγες στη βάση της, που βρέθηκε σπασµένη στον ταφικό θάλαµο. Η λύρα αυτή, από τις πρωιµότερες του είδους, είχε πιθανότατα εφτά ή οχτώ χορδές και αποτελεί σπάνιο εύρημα για τη γνώση της μουσικής στην αρχαιότητα. 'Αλλο αξιόλογο εύρημα είναι μια ελεφάντινη κυλινδρική πυξίδα µε πώμα. Η πυξίδα είναι διακοσµηµένη µε ανάγλυφα κριάρια σε δύο ζώνες, ενώ το πώμα µε τέσσερα κριάρια σε ακτινωτή διάταξη. Τα ευρήματα δείχνουν την οικονομική ευρωστία των κατόχων του τάφου, το επίπεδο πολιτισμού και την υψηλή κοινωνική τους θέση. Στην επίχωση του δρόμου του τάφου, μπροστά από την είσοδο, βρέθηκαν ευρήματα που μαρτυρούν λατρεία αφηρωισµένων νεκρών έως την Κλασική Εποχή (5ος αι. π.Χ.). Κατά την Κλασική Εποχή σταµατά απότοµα η χρήση του χώρου, πιθανότατα εξαιτίας του Πελοποννησιακού πολέμου. Τα ευρήματα του θολωτού τάφου βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Το κείμενο βασίστηκε στο βιβλίο της Μαρίας
Πλάτωνος- Γιώτα "Αχαρναί. Ιστορική
και Τοπογραφική Επισκόπηση των Αρχαίων Αχαρνών, των γειτονικών Δήμων και
των οχυρώσεων της Πάρνηθας" Δήμος Αχαρνών 2004